亚洲国家包括越南和中国等国都有不少民族信仰女神。在精神文化生活中，越南人不仅推崇本地宗教信仰，同时也在圣殿里供奉不少由华而来的神，其中值得注意的是17～18世纪随铺宪市华侨商人来到越南的神灵。他们的圣殿主要供奉海洋女神杨贵妃、天后圣母、五行娘娘圣母。后来，一部分华人迁移到广南省会安县和西宫市，铺宪市越南人接管了铺宪市圣母庙。剩下的东都广会和天后宫则由与当地越南人结婚的华侨、华裔管理。现在，铺宪市华人女神圣庙与中国国内的存在不少差异，尤其是圣殿中除了当初华人传来的女神，还供奉着本地信仰的圣母道诸神。本文在A.L.Kroeber（1876～1960）多样化信仰理论的基础上解读铺宪市华人民间信仰的丰富多彩。同时还在Appadura （1996年）的文化演进理论的基础上理解在不同国家、文化、空间背景下华人女神信仰如何因地制宜、自愿、和平地演变成越南人的圣母信仰。
Nhiều nước châu Á，bao gồm cả Việt Nam và Trung Quốc，có nhiều dân tộc tín ngưỡng nữ thần. Trong đời sống văn hóa tâm linh，người Việt Nam không chỉ tín ngưỡng và tôn sùng tín ngưỡng tôn giáo địa phương，mà trong chánh điện còn thờ nhiều vị thần của Trung Quốc，trong đó đáng chú ý là các vị thần đến Việt Nam cùng thương nhân Hoa kiều ở thế kỷ 17-18. Đền thờ của họ chủ yếu thờ nữ thần biển Dương Quý Phi，thánh mẫu Thiên Hậu và thánh mẫu Ngũ Hành nương nương. Sau đó，một bộ phận người Hoa di chuyển đến huyện Hội An，thành phố Sài Gòn，tỉnh Quảng Nam，và người Việt đã tiếp quản Đền Mẫu. Hội Đông Đô Quảng và cung Thiên Hậu thì do Hoa kiều và người gốc Hoa kết hôn với người Việt Nam quản lý. Ngày nay，có nhiều điểm khác biệt giữa Đền Mẫu thờ nữ thần gốc Hoa ở tỉnh Hưng Yên và Trung Quốc，đặc biệt，ngoài các nữ thần của người Trung Quốc vào thời điểm đó，chánh điện còn thờ thánh mẫu và các vị thần theo tín ngưỡng bản địa. Bài viết này diễn giải sự đa dạng về tín ngưỡng của người Hoa ở tỉnh Hưng Yên dựa trên cơ sở lý thuyết về sự đa dạng hóa tín ngưỡng của A.L. Kroeber （1876-1960）. Đồng thời，dựa trên cơ sở thuyết tiến hóa văn hóa của Appadura （1996），chúng ta hiểu được tín ngưỡng thờ nữ thần của người Trung Quốc ở các quốc gia，nền văn hóa và không gian khác nhau đã phát triển thành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt một cách xây dựng，tự nguyện，hòa bình như thế nào.
In Asian countries，there are many ethnic groups worshiping goddesses，including China and Vietnam. In the cultural and spiritual lives of Viet people，they not only believe and practice their indigenous beliefs，but also worship Chinese-original spirits who entered Vietnam by sea through Chinese merchants at Pho Hien in the 17th and 18th centuries. Chinese goddesses being worshiped at the relics of Pho Hien，Hung Yen province are mainly sea goddesses such as Duong Quy Phi，Lam Tuc Mac，Thien Hau，Ngu Hanh Nuong Nuong. A part of Hoa people （Chinese origin） in Pho Hien migrated to Hoi An district，Quang Nam province and Ho Chi Minh city，so then Viet people took over the Pho Hien Mother temple. The Hoa getting married to Viet husbands or wives in Hung Yen city were in charge of the management and practice of rituals at the temple of Dong Do Quang Hoi and Thien Hau Cung. This article approaches the theory of religious diversity and theology of the philosopher A.L.Kroeber （1876-1960）. In addition，it also exploresthe belief culture in the direction of cultural acculturation of the anthropologist Appadura （1996） on changing space，culture，country，etc. to better understand the cultural acculturation in a flexible，voluntary and peaceful way in the belief of Viet people. At first，only Chinese sea goddess Duong Quy Phi has been worshiped at Pho Hien Mother Temple，now more goddesses of Viet people are also worshiped.
